(van het toneel) afgaan

exploderen; schieten, uitschieten van een kogel (geweer); in slaap vallen; stiekem weggaan; ophouden verliefd te zijn; overgaan

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  weggaan 〈 ook figuurlijk〉 ⇒ (van het toneel) afgaan

2  afgaan 〈 van alarm, geweer〉 ⇒ ontploffen 〈 van bom〉; aflopen 〈 van wekker〉; losbarsten 〈 ook figuurlijk〉

3  afnemen 〈 van pijn〉

4  slechter worden ⇒ achteruit gaan; verwelken 〈 van bloemen〉; zuur worden, bederven 〈 van voedsel〉

5  in slaap vallen

6  flauwvallen

7  verlopen ⇒ (af)lopen 〈 van gebeurtenissen〉

8  de werking stopzetten ⇒ afslaan 〈 van centrale verwarming〉; uitgaan 〈 van licht〉

♦voorbeelden:

1   〈 dramaturgie〉 Othello goes off • Othello af

     go off with • ertussenuit knijpen/ervandoor gaan met

II 〈werkwoord + voorzetsel〉

1 afgaan/afstappen van

2  geen interesse meer tonen voor ⇒ niet meer leuk vinden

n. uitgang

v. er uit gaan, naar buiten gaan,weg gaan

[ eksit, egzit] 〈 zelfstandig naamwoord〉

1 〈 dramaturgie〉 het aftreden ⇒ afgang 〈van acteur; ook figuurlijk〉

2  uitgang 〈van theater e.d.〉

3  afslag ⇒ uitrit 〈 van autoweg〉

4  vertrek

5 〈 eufemistisch〉 heengaan ⇒ overlijden

♦voorbeelden:

1   make one's exit • van het toneel verdwijnen

————————

〈 werkwoord〉

1 〈verouderd; dramaturgie〉 afgaan ⇒ van het toneel verdwijnen 〈 ook figuurlijk〉

2  heengaan ⇒ overlijden, sterven

♦voorbeelden:

1   〈 regieaanwijzing〉 exit Hamlet • Hamlet af

n. Japans bordspel voor twee personen in ruiten verdeeld door 19 horizontale en 19 vertikale lijnen

n. poging; enthousiasme; activiteit (spreektaal)

v. lopen, gaan; gaan (rijden); aankomen; worden

[ goo] 〈zelfstandig naamwoord; meervoud: goes〉 〈 informeel〉

1  poging

2  beurt ⇒ keer

3  pit ⇒ fut, energie

4  aanval

5  portie ⇒ hoeveelheid

♦voorbeelden:

1   have a go at something • eens iets proberen

     have a go doing something • iets proberen te doen

2   at/in one go • in één klap, in één keer

3   be full of go • veel energie hebben

4   a go of fever • een koortsaanval

     have a go at • een aanval doen op; uitvallen tegen, van leer trekken tegen

5   the beer is 50 p a go • de pils is 50 pence per glas

¶ be all the go • in de mode zijn, erg in trek zijn

     make a go of it • er een succes van maken

     it 's all go • het is een drukte van je welste

     (up)on the go • in de weer, in volle actie

     (it 's) no go • het kan niet, het lukt nooit

→ near near/

————————

〈 bijvoeglijk naamwoord〉 〈 informeel〉

1  goed functionerend ⇒ in orde, klaar

♦voorbeelden:

1   〈 ruimtevaart〉 all systems (are) go • (we zijn) startklaar

————————

〈 went, gone〉

I 〈 onovergankelijk werkwoord〉

1  gaan ⇒ starten, vertrekken; beginnen, aanvatten, aanvangen

2  gaan ⇒ voortgaan, lopen, reizen

3  gaan (naar) ⇒ wijzen (naar/op), voeren (naar) 〈 ook figuurlijk〉; reiken, zich uitstrekken

4  gaan ⇒ (voortdurend) zijn 〈 in een bepaalde toestand〉

5  gaan ⇒ lopen, draaien, werken 〈 van toestel, systeem, fabriek enz.〉

6  gaan ⇒ afgaan 〈 van geweer〉; aflopen, luiden 〈van klok e.d.〉

7  verstrijken ⇒ (voorbij)gaan, verlopen 〈 van tijd〉

8  gaan ⇒ afleggen 〈 met betrekking tot afstand〉

9  gaan ⇒ luiden 〈 van gedicht, verhaal〉; ken 〈 van wijsje〉

10  aflopen ⇒ gaan, uitvallen

11  doorgaan ⇒ gebeuren, doorgang vinden

12  vooruitgaan ⇒ vorderen, opschieten

13  gelden ⇒ gangbaar zijn 〈 van geld〉; gezaghebbend zijn, gezag hebben 〈 van oordeel, persoon〉

14  wegkomen ⇒ er onderuitkomen, er vanaf komen

15  (weg)gaan ⇒ verkocht worden 〈 van koopwaar〉

16  gaan ⇒ besteed worden, gespendeerd worden 〈 van geld, tijd〉

17  verdwijnen ⇒ verloren gaan 〈 ook figuurlijk〉

18  verdwijnen ⇒ wijken, afgeschaft worden, afgevoerd worden

19  weggaan ⇒ vertrekken, heengaan 〈 ook figuurlijk〉; sterven, doodgaan

20 kapot/stuk gaan 〈 apparaat, kleding e.d.〉 ⇒ bezwijken

21  gaan ⇒ passen, thuishoren

22  dienen ⇒ helpen, nuttig zijn, bijdragen

23 beschikbaar/voorhanden zijn

♦voorbeelden:

1   (right) from the word go • vanaf het begin

     go fetch! • zoek!, apporte! 〈 tegen hond〉

     go to find someone • iemand gaan zoeken

     go fishing • uit vissen gaan

     get going • aan de slag gaan; op gang komen

     leave go of • loslaten, laten gaan

     let go • laten gaan, loslaten; 〈 figuurlijk〉 niet meer aan denken 〈 van gedachte〉

     look where you are going! • kijk uit je doppen!

     〈 informeel〉 don't go saying that! • zeg dat nou toch niet!

     go shopping • gaan winkelen

     who goes there? • wie daar? 〈 vraag naar wachtwoord〉

     go aside • opzij gaan, zich even terugtrekken

     〈 figuurlijk〉 I wouldn't go so far as to say that • dat zou ik niet durven zeggen

     go near to do/doing something • iets bijna doen

     go on • gaan op/met 〈 vakantie, safari〉

     go on an errand • een boodschap (gaan) doen

     go on a journey • op reis gaan

     go on the pill • aan de pil gaan

     go on the stage • bij het toneel gaan

     ready, steady, go! • klaar voor de start? af!

2   go by air/car • met het vliegtuig/de auto reizen

     go for a walk • een wandeling maken

     1the forks go in the top drawer • de vorken horen in de bovenste la

     1where do you want this cupboard to go? • waar wil je deze kast hebben?

     3plus any cash that was going • plus wat voor geld er maar beschikbaar was

     go aboard • aan boord gaan

     go abroad • naar het buitenland gaan

     go straight • rechtop lopen

     go along that way • die weg nemen/volgen

3   the valley goes from east to west • de vallei loopt van het oosten naar het westen

     go from bad to worse • van kwaad tot erger vervallen

     the difference goes deep • het verschil is erg groot

     go before • (moeten) verschijnen voor; voorgelegd worden aan 〈 ter beoordeling〉

4   be a good actor as actors go nowadays • een goed acteur zijn vergeleken met de andere acteurs

     go in fear of one's life • voor zijn leven vrezen

     as things go • in vergelijking, in het algemeen

     go armed • gewapend zijn

     it will go hard with him • het zal erg moeilijk voor hem worden

     how are things going? • hoe gaat het ermee?

     how is work going? • hoe staat het met het werk?

5   the clock does not go • de klok doet het niet

     go slow • een langzaam-aan-actie houden

6   go bang • pang zeggen 〈 bijvoorbeeld van geweer〉

7   ten days to go to/before Easter • nog tien dagen (te gaan) en dan is het Pasen

8   five miles to go • nog vijf mijl af te leggen

9   the story goes that • het verhaal doet de ronde dat

     the tune goes like this • het wijsje kt als volgt

10  go well • goed aflopen, goed komen

11  how did the exam go? • hoe ging het examen?

     go in someone's favour • in iemands voordeel uitvallen

     what he says goes • wat hij zegt, gebeurt ook

12  how is the work going? • hoe vordert het (met het) werk?

13  that goes for all of us • dat geldt voor ons allemaal

14  go clear/(scot-)free • vrijuit gaan

     go unpunished • ongestraft wegkomen

15  go cheap • goedkoop verkocht worden

     going!, going!, gone! • eenmaal! andermaal! verkocht!

16  go on • besteed worden/gespendeerd worden aan

17  my sight is going • mijn ogen worden minder goed

     my complaints went unnoticed • mijn klachten werden niet gehoord

18  my car must go • mijn auto moet weg

     the cook must go • de kok moet gaan

19  we must be going • we moeten ervandoor

     he paid as he went • hij betaalde direct

¶ this goes to prove I'm right • dit bewijst dat ik gelijk heb

     it only goes to show • zo zie je maar

     go (a-)begging • geen aftrek vinden, niet gewild zijn

     if these things are going begging I'll take them • als niemand (anders) ze wil, neem ik ze wel

     〈Brits-Engels; informeel〉 go and do something • iets gaan doen; zo maar even iets doen; zo dwaas zijn iets te doen

     〈Brits-Engels; informeel〉 go and get something • iets gaan halen

     let oneself go • zich laten gaan, zich ontspannen; zich verwaarlozen

     anything goes • alles is toegestaan

     he kept going like this • hij deed telkens zo

     go before • voorafgaan 〈 in de tijd〉

     go one better • (één) meer bieden; 〈 figuurlijk〉het beter doen, overtreffen

     go carefully • heel bedachtzaam/behoedzaam te werk gaan

     go easy • het rustig(er) aan (gaan) doen

     〈 informeel〉 go easy on • geen druk uitoefenen op; matig/voorzichtig zijn met

     go easy with • aardig/vriendelijk zijn tegen

     〈 informeel〉 here goes! • daar gaat ie (dan)!

     〈 informeel〉 here we go again • daar gaan we weer, daar heb je het weer

     there it goes • weg, foetsie; kapot

     there you go • alsjeblieft; daar heb je het (al)

     〈 slang〉 go west • het hoekje omgaan, de pijp uitgaan; naar de verdommenis gaan; verloren raken

     go wrong • een fout maken, zich vergissen; fout/mis gaan, de mist in gaan; 〈 informeel〉stuk gaan, het begeven 〈 van apparaat〉; het verkeerde pad opgaan

     〈 Amerikaans-Engels〉 to go • om mee te nemen 〈 bijvoorbeeld warme gerechten〉

→ go about go about/, go across go across/, go after go after/, go against go against/, go ahead go ahead/, go along go along/, go around go around/, go at go at/, go away go away/, go back go back/, go beyond go beyond/, go by go by/, go down go down/, go far go far/, go for go for/, go forward go forward/, go in go in/, go into go into/, go off go off/, go on go on/, go out go out/, go over go over/, go round go round/, go through go through/, go to go to/, go together go together/, go under go under/, go up go up/, go with go with/, go without go without/

II 〈 overgankelijk werkwoord〉

1  maken ⇒ gaan maken 〈reis enz.〉

2  afleggen ⇒ gaan

3  bieden ⇒ spelen voor 〈 voornamelijk in kaartspel〉

♦voorbeelden:

2   go miles round • mijlen omlopen

     go the same way • dezelfde kant opgaan

     go the shortest way • de kortste weg nemen

3   go two spades • twee schoppen bieden

¶ go it alone • iets/het helemaal alleen doen

     go it strong • er hard tegenaan gaan; overdrijven, het er dik op leggen

III 〈 koppelwerkwoord〉

1  worden ⇒ gaan

♦voorbeelden:

1   〈 politiek〉 Liverpool went Labour • Liverpool ging over naar/werd Labour

     go absent • afwezig blijven

     go bad • slecht worden, bederven

     go blind • blind worden

     go broke • al zijn geld kwijtraken

     go cold • koud worden

     go hot and cold • het (afwisselend) warm en koud krijgen

     go hungry • honger krijgen

     go ill/sick • ziek worden

     the milk went sour • de melk werd zuur

     going fifteen • bijna vijftien (jaar), naar de vijftien toe